انتخاب نزدیک ترین معادل

هر گاه مترجم برای یافتن معادل مناسب به فرهنگ دو زبانه مراجعه کند در برابر هر مدخل مجموعه ای از مترادف های زبان مقصد را می بیند و ممکن است برای انتخاب معادل دقیق دچار تردید شود.

به نمونه های زیر توجه کنید:


1. A pain in the knee
2. Spare no pains


وقتی برای یافتن معادل pain به فرهنگ advanced learner's مراجعه می کنیم؛توضیح زیر را در برابر مدخل pain می بینیم:


Pain: suffering of mind or body


پس از دیدن این توضیح ممکن است یا دو کلمه (درد) و (رنج) را در فارسی به خاطر بیاوریم و یا به فرهنگ دو زبانه مراجعه کنیم.


فرهنگ دو جلدی آریانپور معادل های فارسی زیر را برای آن ذکر می کند:


_ درد
_ رنج
_ مصیبت
_ محنت


که در زبان فارسی کم و بیش مترادف به حساب می آیند.


کدام یک را باید در ترجمه جمله های 1 و 2 بکار گرفت؟


یکی از دقیق ترین شیوه ها اینست که وجوه اشتراک و افتراق معنایی هر یک از معادل ها را فهرست کنیم(نایدا)


وجه اشتراک کلمه های ( درد؛رنج؛مصیبت؛محنت ) ----> احساس ناخوشایند است


وجه افتراق این کلمات:


درد : غالبا جسمی
رنج : هم روحی و هم جسمی
مصیبت : روحی
محنت : روحی


با بررسی این اطلاعات در می یابیم که در جمله شماره 1 بهتر است pain را درد ترجمه کنیم و در جمله شماره 2 رنج ترجمه کنیم:


1: زانو درد
2: هر رنجی را بر خود هموار کردن


* نمونه دیگر *


- a road map of iran


برای ترجمه عبارت فوق کلمه road را در advanced learner's جستجو می کنیم و توضیح زیر را در برابر آن می بینیم:


Road : specially prepared way,publicly or privately owned,between places for the use of pedestrians,riders,vehicles,etc.


همین کلمه را در فرهنگ دو زبانه جستجو می کنیم و معادل های زیر را در برابر آن می بینیم:


- جاده
- خیابان


با استفاده از شیوه فوق می توان این دو مترادف را از نظر معنایی به ترتیب زیر تحلیل کرد:


وجه اشتراک کلمات جاده و خیابان ---> برای وسایط نقلیه و عابران


وجه افتراق:


جاده: غالبا به راه های خارج از شهر اطلاق می شود
خیابان: غالبا به راه های داخل شهر اطلاق می شود


با بررسی این اطلاعات در می یابیم که در عبارت فوق تنها می توان کلمه جاده را در برابر road بکار برد:


- نقشه جاده های ایران


منبع
نخستین درس های ترجمه فرزانه فرحزاد